Borsa Kotundan Çıkarılma Nedir?

Borsa kotundan çıkarılma bir şirketin kendi isteği ve talebi ile ve ya çeşitli nedenlerle otorite tarafından piyasa dışında bırakılması olarak ifade edilir. Kotundan çıkma durumunun, borsaya kote olmak, kotasyon ve ya kote olmak gibi benzer kavramlarla da ilişkisi bulunmaktadır. [caption id="attachment_1864" align="aligncenter" width="678"] borsa kotundan çıkarılma nedir[/caption]

Birincil Ve İkincil Piyasa Kavramları

Bir firmanın borsada alım ve ya satım işlemine konu olabilmesi için, faaliyet gösterdiği piyasada var olan bir takım ölçütleri yerine getirebiliyor olması gerekmektedir. Söz konusu faaliyet alanına dair piyasanın şartlarını sağlayabilen şirketler alım satım listelerine dâhil olmaktadır. Literatürde bu durumun adı kotasyondur. Borsa kotundan çıkarılma kavramını net bir biçimde ifade edebilmek için birincil ve ikincil piyasa kavramlarının tanımını yapmak oldukça önemlidir. Birincil piyasa, herhangi bir şirketin ilk kez halka arz edildiği piyasa anlamına gelir. Daha teknik bir ifade ile fonun arz ve talebinin ilk kez buluştuğu piyasadır. Birincil piyasada, alıcı ve satıcı bir araya gelir ve ilk alım ve ya satım işlemini gerçekleştirir. İlk alım satım işlemi birincil piyasada gerçekleştirildikten sonra, tarafların sahip olduğu vesikaların tekrar paraya çevrildiği piyasalar ikincil piyasalardır. Yani ilk alım satım işleminin ardından yatırımcılar mevcut yatırımlarını satarlar ve ilk parasal kazanç safhasına geçmiş olurlar. Kişilerin yakından takip ettiği ve özel ya da genel nedenlere bağlı olarak iniş çıkışlar gösteren piyasalar ikincil piyasalardır.

Borsa Kotundan Çıkarılmanın Gerçekleştirilmesi

Borsa kotundan çıkarılma işlemi kanunlar tarafından korunan bir haktır ve tüm taraflar için hemen her zaman geçerlidir. İsteğe bağlı ya da talep dışı kottan çıkarılma durunda azınlık grupların yaşayabilecekleri kayıpları en aza indirgeyebilmek için denetleyici kuruma ve yatırımcıya bir takım sorumluluklar yüklenir. Yatırımcıya, otoriteye ya da denetleyiciye yüklenen en önemli sorumluluk; borsa kottan çıkma talebinde bulunan ya da kottan çıkarılan firmanın güncel mali tabloları kontrol edilmelidir. Mali tabloların takibinin yapılması ve bu tablolar sonucunda işlemlerin gerçekleştirilmesi oldukça önemlidir. Hatalı işlemlerin yapılmasının ve güncel olmayan tutarlara bağlı olarak hareket edilmesi gerçek verilerin oluşmasını engellemektedir.

Firmaların Borsada Kottan Çıkarılma Nedenleri Nelerdir?

Firmaların borsa kotundan çıkarılma işlemini gerçekleştirmelerinin altında firma le ilgili olan özel ya da faaliyet gösterdikleri yatırım piyasası ile ilgili genel nedenleri olabilmektedir. Bu nedenler genel anlamda ifade edilecek olursa;

• Söz konusu şirketin sahip olduğu yabancı yatırımcıların, şirketin faaliyet gösterdiği ülkenin piyasasına yatırımsal ağırlık vermemesidir. Bu durumda firmanın yatırımcı desteğini kaybetmesi ile birlikte kottan çıkarılma işlemi gerçekleşebilmektedir.
• Hisse yüzdesinin büyük bir kısmını elinde bulunduran yerli ya da yabancı yatırımcının piyasanın mevcut taleplerini ve sorumluluklarını yerine getirememesine ya da getirmek istememesine bağlı olarak bu durum gerçekleşebilir.
• Faaliyet gösteren firmanın halka açık olan kısmının niteliği firma üzerinde spekülasyon yaratmak isteyen oyuncuların varlığı, olumsuz durumların yaşanmasına neden olabilmekte bu durum da borsa kotundan çıkarılma durumunu beraberinde getirmektedir.
• SPK tarafından belirlenmiş aylık ortalama yatırım rakamlarının, ortalaması gibi bir işlem gerçekleştirilmesi halinde ki bu işlem oldukça risk taşır, spekülatörler fayda sağlamak için, kottan çıkma ya da çıkarılma yönünde hamleler gerçekleştirebilir.
• Firmanın sahip olduğu yabancı yatırımcılar, firmanın faaliyet gösterdiği ülkenin sosyal, siyasal ve ekonomik koşulları nedeni ile ülke içerisinde bulunmak ya da yatırım yapmak istemeyebilir. Böyle bir durumda yabancı yatırımcıların çekilme eğiliminde olması, olumsuz etkiler yaratarak kotta çıkma ya da çıkarılmayı beraberinde getirir.

Belirtilen nedenlere bağlı olarak firmaların piyasadan çekilmesi ve alım satım işlemlerine süreli ya da süresiz ara vermesi durumu meydana gelmektedir.