Endeks Nasıl Hesaplanır?

Endeks hesaplama borsa ile ilgilenen ve gelişmeleri takip etmek isteyen birçok kişinin merak ettiği işlemlerin başında gelmektedir. Borsa ve finansal takip açısından oldukça önemli bir yere sahip olan endeksler hesaplanarak bu yönergede işlemlerin yapılması riski en aza indirmiş olacaktır. Bu bağlamda borsa ve finansal gelişmelerin için endeks hesaplamanın çok önemli bir gereklilik olduğunu söylemek mümkün olacaktır. Endeks ile birlikte genel ekonomi performansının takibinin yapılmakta ve incelenmektedir. Öncelikle hesaplamanın doğru yapılması için endeksin ne anlama geldiği ve ifade ettiğinin bilinmesi oldukça önem taşımaktadır. Belirli bir zaman dilimine ait olan ücret, ürün maliyeti, ürün satışı ve üretimi gibi niceliklerin toplanması sonucunda oluşturulan bir çeşit göstergeye endeks denilmektedir. Borsa için incelenen endekslerin ise borsa işlem hisse senetlerinin fiyat ve kazanç performanslarını ölçmekte temel olarak kullanılan gösterge olduğunu söylemek doğru olacaktır.

Endeks Hesaplama

Endeks hesaplama yapmak için kişilerin borsa ve ekonomi ile ilgili temel bilgilere sahip olması gerekmektedir. Dünya borsasında birçok endeks olmakla birlikte Borsa İstanbul’da BIST 100, BIST 30 ve BIST 50 endeksleri bulunmaktadır. Endeks içerisinde yer almakta olan hisselerin değerlenmesi ya da değer kaybetmesine bağlı olarak endeks fiyatı ortaya çıkmaktadır. Özellikle borsa ile ilgilenen ve yatırım yapmak isteyen iş insanlarının BIST 100 endeksini takip ederek hem piyasanın hem de ülkenin yapılabilecek atılımlar hakkındaki karşılıkları hakkında bilgi sahibi olunabilir. Yatırımcılar için ekonomi ve finansal anlamda pek çok alanda fikir ve yön veren BIST 100 hesaplaması şu şekilde yapılmaktadır: Endeksi hesaplamak için kullanılan formül “Et= Σ (Fit x Hit x Nit) / Bt “ şeklindedir

En Önemli Endeksler Nelerdir?

Endeks hesaplama işlemi yaparak ekonomi ve yatırımlar hakkında fikir edinmek ve o yönde atılımlarda bulunmak isteyen kişilerin öncelikle en önemli ve gözde endekslerin neler olduğunu bilmesi gerekecektir. Dünya borsasında birçok endeks bulunmakla birlikte Borsa İstanbul için işlem gören endeksler BIST 100, BIST 30, BIST 50, BIST bankacılık şeklindedir. Endeks hesaplama açısından çok büyük bir öneme sahip olan BIST 100 piyasa değeri olarak ve işlem hacmi olarak en yüksek 100 senedinin birleşmesi ile oluşmaktadır. Borsa İstanbul’da bulunan diğer endeksleri de içine alan BIST 100 pay piyasası için temel olarak görülmektedir. BIST 100 gibi önemli bir pozisyonda olan BIST 50 de iyi bilinmesi gereken endekslerdendir. Piyasada işlem hacmi en yüksek ve piyasa değerinin oldukça büyük olduğu 50 şirketin hisse senedinin hesaplanması ile oluşturulan endeks BIST 50 olarak tanımlanmaktadır. Aynı mantık ile hesaplamaları yapılan endekslerden BIST 30 endeksi de piyasa değeri en yüksek olan ve işlem hacminin oldukça büyük olduğu 30 şirketin hisse senedinin hesaplanması sonucu oluşan endekstir. Bu endeksler ile birlikte ülke çapındaki pazarda işlem gören bankaların arasından seçilen 10 hisse senedinin oluşturduğu endekse de BIST Bankacılık Endeksi denilmektedir.

Endeks Değişimlerine Etki Eden Faktörler

Endeks hesaplama sonucunda ortaya çıkan sonuçlar devamlı değişkenlik göstermekle birlikte bu değişkenliğe neden olan birtakım içsel ve dışsal faktörler bulunmaktadır. Bir ülkenin borsa endekslerine etki eden içsel faktörlere örnek olarak ise ülke içerisinde yer alan ekonomik veriler ve işsizlik oranları başı çekmektedir. Ülke içerisinde oluşan herhangi bir risk ya da faiz oranları da endekslere etki eden bir diğer içsel faktörlerdendir. Endekslerin değişimine neden olan sebepler içsel olduğu gibi dışsal faktörlerden de kaynaklanabilmektedir. Özellikle ülkelerin birbirleri ile olan ekonomik ilişkileri endeksler üzerinde büyük bir etkiye sahip olmaktadır. Dünya piyasalarının gidişatı ve tüm ülkelerin borsa endeksleri de dışsal faktörlere örnek verilebilmektedir.